کلمات حقوقی در شعر فارسی

شعر، همزاد تاریخی ما است و حیات ما با شعر آغاز و با شعر بدرقه می شود به طوری که کودک در گاهواره اش لالایی می شنود و از همان آغاز با شعر مأنوس می شود و پس از مرگ نیز آرایه مزارش، شعری می شود که بر سنگ قبرش نقش می بندد.

جایگاه و منزلت والای شعر در نزد ایرانیان به اندازه ای است که علی رغم ساختار خیالی آن، ارزشمند ترین مفاهیم اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و حتی برخی مفاهیم فقهی و حقوقی ما با زبان شعر بیان شده و به قول مرحوم دکتر ایرج گلدوزیان: ((زینت بخش قواعد اخلاقی و حقوقی و علمی و فرهنگی در جامعه، استفاده از نظم و نثر و اشعاری است که موثر در اندیشه و روح و روان دیگران باشد.))

اوایل تحقیق درباره این موضوع تصور می کردم که در شعر فارسی و در میان شعرای دوره های مختلف خیلی کم به واژگان حقوقی پرداخته شده است تا اینکه با گنجینه ای ارزشمند به نام تجلی واژگان حقوقی در شعر فارسی مواجه شدم.

کتاب تجلی واژگان حقوقی در شعر فارسی اثری فاخر و بی بدیل از دکتر رضا وطن خواه می باشد که ابیات مربوط به بیش از 200 واژه حقوقی به ترتیب حروف الفبا در 224 صفحه تدوین شده است.

• در مقدمه این کتاب به نقل از مولف محترم آمده است: تحصیل در دو رشه ادبیات فارسی و حقوق و سال ها تحقیق و تدریس برخی از این دروس از سال 1374 و همچنین علاقه و اشتیاق وافرم به شعر فارسی به ویژه ابیات واجد واژگان حقوقی و استفاده از اینگونه ابیات در لوایح و محاکم و در زمان تدریس و سخنرانی در محافل علمی و ادبی و شوق بی حد و حصر برخی از دانشجویان و دوستان و همکاران شعردوستم در زمان شنیدن اینگونه ابیات و همچنین فقدان کتاب جامع و کاملی در این زمینه، انگیزه ای شد که از سال 1386 تا 1402 و به مدت 16 سال در اوقات فراغتم اقدام به بازخوانی دیوان شعرا و استخراج و گردآوری ابیاتی نمایم که واجد یکی از واژگان حقوقی است و حاصل سال ها اشتیاق و اهتمام و پشتکار، مجموعه ای شد تحت عنوان ((تجلی واژگان حقوقی در شعر فارسی))

اصولاً از هرکسی درباره واژگان حقوقی سوال بپرسید کلماتی اعم از وکیل و وکالت، جزا و جرم و یا عدل و عدالت به ذهنش خواهد رسید اما در این کتاب ابیات مربوط به بیش از 200 واژه حقوقی اغلب در قالب تک بیت قید شده است که تمامی علاقه مندان به شعر و ادبیات فارسی و همچنین دادخوانان محترم از قبیل وکلا، قضات، سردفتران و دانشجویان عزیز را به وجد می آورد. در ادامه به برخی از ابیات مربوط به واژگان حقوقی که در این کتاب آمده است، اشاره می کنیم: